Większość z nas ma tendencję do myślenia o bólu pleców jako o nieprzyjemnym, niepokojącym uczuciu, które ma swoje źródło w uszkodzonych tkankach. Tak więc ilość odczuwanego bólu odpowiada ilości wyrządzonych szkód, a ból szczęśliwie ustępuje w bezpośrednim związku z tempem zdrowienia. Czy to na pewno prawda?
Nie. Ból nie równa się stopniowi uszkodzenia Twoich pleców. Innymi słowy, nie daje rzetelnej i aktualnej informacji na temat stanu Twoich pleców.
Szczególnie im dłużej trwa ból, tym relacja między rzeczywistym uszkodzeniem a bólem jest mniejsza. Jest on zjawiskiem bardzo złożonym, zależnym od dużej ilości czynników. Dlatego też nie dziwi, że ból pleców jest zmienny i waha się w czasie, odzwierciedlając wpływ różnych czynników na mechanizmy bólowe i ograniczenie sprawności.
Ból pleców w modelu biopsychospołecznym - jak on działa?
Tak więc zacznijmy od początku i powiedzmy sobie, czym jest ból. Przede wszystkim jest to zjawisko, które ludzie normalnie doświadczają i nie ma w nim nic złego. Wyobraź sobie, że masz złamaną nogę i nie czujesz bólu. Bardzo łatwo wtedy o pogorszenie swojego stanu. Dlatego należy go traktować raczej jako motywator zachowań ochronnych, a nie marker uszkodzeń tkanki. Nie chcielibyśmy żyć bez bólu.
Możemy go zdefiniować jako nieprzyjemne doznanie zmysłowe i emocjonalne związane z rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem ciała. Zmysłowe i emocjonalne odnosi się tutaj do tego, że ból to nie tylko elementy biologiczne, t.j. uszkodzenie tkanki, ale też emocje, a więc to, co myślisz o danym problemie. Zawsze jest to mieszanka tych dwóch rzeczy.
To, na czym się skupimy, aby lepiej go zrozumieć i szybciej się go pozbyć, opisuje tak zwany model biopsychospołeczny.
Ból pleców a model biopsychospołeczny
Model biopsychospołeczny analizuje powiązania między czynnikami biologicznymi, psychologicznymi i społecznymi. Czynniki te, mają wspólnie oddziaływać na nas, w aspektach takich jak zdrowie, choroba czy też ogólny rozwój człowieka. To, co nas głównie będzie interesowało, to ich wpływ na nasz ból pleców.
👉 Czynniki biologiczne oznaczają tutaj konkretny problem z poszczególną tkanką np. budującą stawy, mięśnie itd., która będzie powodować u Ciebie ból. Przykładowo, gdy ktoś cierpiący na ból lędźwi może potrzebować wzmocnienia mięśni, np. prostowników.
Przykładowe ćwiczenia w tym celu możesz zobaczyć w tym filmie.
👉 Czynniki psychologiczne opisują stany takie jak strach związany z bólem, błędne przekonania, katastroficzne myślenie, depresja itd. To, co myślisz o swoim problemie i jak go postrzegasz, znacznie wpływa na proces powrotu do zdrowia. Przykładem mogą być tutaj 2 osoby z bardzo podobnym problemem bólowym, ale skrajnie innym stanem psychicznym. Osoba z myślami takimi jak np. wcześniej wymienione, będzie miała znacznie trudniejszą drogę powrotu do zdrowia.
👉 Czynniki społeczne obejmują wpływ Twojego otoczenia, uogólnianie danego problemu, styl życia itp. Czynniki te są mocno powiązane z psychologicznymi, gdyż w końcu polega to na Twoim własnym myśleniu i postrzeganiu problemu, jednak tutaj nie chodzi o to, co rodzi się samoistnie w Twojej głowie, a raczej o to, jak rzeczy które widzisz i słyszysz, będą wpływały na Twoje podejście do bólu. Np. opowieści o członku rodziny, który również cierpi na ból pleców od kilku lat i nie może sobie z nim poradzić, mimo iż wydał dużo pieniędzy na próbę wyleczenia. Może Cię to wprowadzić w stan myślenia, że Twój problem będzie taki sam, lub nawet gorszy - a tak być nie powinno.
Trafnie podsumowuje to wszystko cytat Bunzila z 2017 roku.
“Osoby, które "katastrofizują" znaczenie swojego bólu, mogą stać się lękliwe, a następnie unikać aktywności fizycznej, co stanowi zagrożenie dla ich dobrego stanu zdrowia.”
Ból pleców a model biopsychospołeczny - przykład
Wiem, że może się to wydawać trudne i dziwne, dlatego dla łatwiejszego zrozumienia tematu, przytoczmy sobie pewien przykład.
Przypomnij sobie okropnie bolący, potężny skurcz np. w nodze, który kiedyś Cię złapał.
Mimo bardzo dużego bólu i tego, że jego skutki dawały się we znaki przez kolejne dni - po pierwsze nic poważnego się nie stało, a po drugie najprawdopodobniej nie wpłynął on znacznie na Twoje przekonania o stanie zdrowia, stan emocjonalny czy codzienne funkcjonowanie. Po chwilowym, lecz okropnym bólu i kilku dniach dolegliwości, problem znikł bez istotnego wpływu na Twoje życie. Tak samo może być z plecami.
Dlatego tak istotne jest, co wiesz i myślisz o swoim problemie oraz jak do niego podchodzisz, ponieważ zarówno możesz ograniczać swój powrót do sprawności, jak i go wspierać!
W tym przykładzie, czynniki psycho-społeczne takie jak np.: strach związany z bólem, błędne przekonania o nim i martwienie się nim - mogą, ALE NIE MUSZĄ wpłynąć na Twoją percepcję bólu i stan zdrowia.
Warto z dużą ostrożnością podchodzić do oceny stanu swoich pleców w oparciu o pojedyncze przesłanki jak np. natężenie bólu i wyciągania wniosków na ich podstawie.
Ból pleców a model biopsychospołeczny - jak do tego podejść?
Wiedząc, że ból jest motywatorem zachowań ochronnych, a nie markerem uszkodzenia tkanki, dążenie do całkowitego znieczulenia może być nieoptymalne z powodu ''ucieczki od rzeczywistości'', czyli czegoś, co jest całkowicie normalne (o czym wspomniałem wyżej).
Dlatego warto podkreślić, że ostatecznym celem jest pozbycie się bólu w codziennych aktywnościach i utrzymanie jego funkcji ''alarmującej'' w sytuacjach zagrożenia.
W tym celu, w Hediup.com otrzymasz:
❤️ Całą ścieżkę "Poznaj swój ból", w której to, co tu widzisz to tylko wstęp.
❤️ Poznasz ból od każdej strony, dzięki czemu lepiej go zrozumiesz, zapanujesz nad nim i wrócisz do ulubionych aktywności.
❤️ Wszystko dzięki trafnym przykładom oraz porównaniom, które pomogą to wszystko lepiej zobrazować i wdrożyć do praktyki.