Ostatnia aktualizacja:
2024-10-01

Ból z tyłu głowy - mięsień płatowaty głowy i szyi, ćwiczenia, funkcje i budowa

Na 100 osób z bólem szyi, 37 z nich zgłasza utrzymywanie się go przez co najmniej rok! Specjaliści mają często sprzeczne opinie co do jego przyczyny, co jeszcze bardziej może utrudniać pozbycie się go. W tym wpisie opiszę za pomocą jakich ćwiczeń pozbyć się bólu, ale najpierw przedstawię mięsień, który może być jego przyczyną.

Czego dowiesz się z tego artykułu:

  • Jak zbudowane są mięśnie płatowate głowy i szyi.
  • Jakie pełnią funkcje w ludzkim ciele.
  • W jakich miejscach może objawiać się ból z nimi związany.
  • W jaki sposób sprawdzić, czy masz z nimi problem.
  • Jakie ćwiczenia pomogą Ci pozbyć się bólu i wrócić do sprawności.

Cały wpis jest również dostępny w formie wideo na Youtube:

➡️ Sprawdź dlaczego nie możesz uporać się bólem

Ból z tyłu głowy - budowa mięśni płatowatych

Na grzbiecie, pod najbardziej zewnętrznym mięśniem czworobocznym znajdują się dwa mięśnie: mięsień płatowaty głowy, mający kształt szerokiej i płaskiej wstęgi, oraz mniejszy od niego mięsień płatowaty szyi.

Cały wpis jest również dostępny w formie wideo na Youtube:

Jak zbudowane są mięśnie płatowate

Mięsień płatowaty głowy posiada część położoną bezpośrednio pod skórą, natomiast jego główna część leży pomiędzy mięśniami: półkolcowym głowy i czworobocznym.

Przyczep początkowy tego mięśnia znajduje się na dolnej połowie więzadła karkowego, od poziomu trzeciego do szóstego kręgu szyjnego oraz na wyrostkach kolczystych od siódmego kręgu szyjnego do trzeciego lub czwartego kręgu piersiowego.

Przyczep końcowy umiejscowiony jest na bocznej części wyrostka sutkowatego kości skroniowej oraz na bocznej części kresy karkowej górnej na kości potylicznej.

Z kolei mięsień płatowaty szyi jest węższy od poprzednika i rozpoczyna się na wyrostkach kolczystych od trzeciego do szóstego kręgu piersiowego, a kończy na wyrostkach poprzecznych kręgów, od pierwszego do trzeciego szyjnego

Oba mięśnie mają skośny przebieg włókien idąc od kręgosłupa w górę, przy czym włókna mięśnia płatowatego szyi znajdują się przednio-bocznie w stosunku do mięśnia płatowatego głowy i kierują się ku swoim przyczepom szyjnym.

Jak wygląda przebieg włókien mięśni płatowatych

Ból z tyłu głowy - funkcję mięśni płatowatych

Jeżeli chodzi o ich funkcję, to wszystkie włókna mięśni płatowatych wspomagają wyprost szyi, co pozwala na utrzymanie głowy w pozycji pionowej i stabilizuje ją.

Dodatkowo, umożliwiają rotację głowy w stronę mięśnia, co umożliwia spojrzenie za siebie.

Wspomagają również zgięcie boczne szyi w stronę pracującego mięśnia, np. ułatwiając trzymanie telefonu między głową a barkiem.

Jakie funkcje pełnią mięśnie płatowate

Ból z tyłu głowy? - gdzie jeszcze może pojawiać się ból związany z mięśniami płatowatymi

Ze względu na ich lokalizację, ból i uczucie sztywności związane z tymi mięśniami często występują z tyłu głowy, na karku oraz między górnymi krawędziami łopatek, przy kręgosłupie.

Mogą objawiać się podczas ruchów, szczególnie o których wcześniej wspominałem, oraz w  pozycjach, w których trzeba trzymać głowę pionowo.

Ból z tyłu głowy

Dodatkowo, istnieją inne symptomy, które mogą być wynikiem problemów z mięśniami otaczającymi odcinek szyjny kręgosłupa takich jak:

  • silny ból głowy
  • zawroty głowy
  • napięciowe bóle głowy
  • ból potylicy
  • pulsujący ból głowy

Więcej o nich możesz przeczytać w tych wpisach:

Ból z tyłu głowy - test na mięśnie płatowate

(1) Aby sprawdzić, czy masz problem z tymi mięśniami, stań blisko ściany tak, aby dotykać
ją potylicą.

(2) Zegnij głowę do boku.

(3) Następnie zrotuj w tę samą stronę.

(4) Test polega na krótkich, izometrycznych ruchach głowy do wyprostu, tak jakby chciało się ją wcisnąć w ścianę.

Test na mięśnie płatowate

Wykorzysta on jednocześnie każdą z trzech funkcji tych mięśni oraz inne właściwości biomechaniczne, które szerzej opiszę podczas ćwiczeń.

Jeśli podczas wykonywania testu poczujesz narastanie dolegliwości bólowych w okolicy szyi bądź tylnej części głowy, może być to sygnał, że ich przyczyna jest związana z mięśniami płatowatymi.

➡️ Sprawdź jak znaleźć przyczynę bólu w kilka minut, aby się z nim uporać

Ból z tyłu głowy ćwiczenia

Ćwiczenie 1:

Pierwsze ćwiczenie skupi się na funkcji wyprostu z dodatkowym ruchem rotacji.

(1) Nałóż na gumę coś miękkiego, a następnie załóż ją na kark i ustaw się w podporze przodem odpychając się od podłoża i zaokrąglając plecy, aby zminimalizować pracę mięśnia czworobocznego grzbietu.

(2) W pozycji wyjściowej tułów powinien znajdować się równolegle, a guma prostopadle do podłoża. Wymusi to większą pracę jednostek kurczliwych omawianych mięśni, które generują największą siłę do wyprostu w okolicy pozycji neutralnej kręgosłupa szyjnego.

(3) Ćwiczenie zacznij od rozciągnięcia mięśni płatowatych, prowadząc głowę do zgięcia
i rotacji w stronę przeciwną do trenowanej.

(4) Następnie wykonaj ruch po przekątnej, wprowadzając maksymalną możliwą rotację oraz jednocześnie prostując kręgosłup szyjny. 

Ból z tyłu głowy ćwiczenia

Zaangażuje to funkcje mięśni płatowatych oraz fakt, że ich zdolność do generowania siły wyprostu rośnie wraz z pracą coraz niższych segmentów kręgosłupa szyjnego i pokrywa się z narastającym oporem gumy.

Przy pierwszych próbach wykonywania tego ćwiczenia warto zacząć od lżejszej gumy, ponieważ zaczynając za ciężko, po jego zrobieniu może pojawić się uczucie spadania głowy z kręgosłupa. 

Ćwiczenie 2:

Drugie ćwiczenie najbardziej zaangażuje mięśnie płatowate w funkcji rotacji.

Zawiąż ręcznik na wyciągu ustawionym na wysokości oczu, następnie oddal się od niego, ustaw za jego osią wykonując krok do tyłu i ustabilizuj pozycję.

(1) Będąc w takim ustawieniu, załóż ręcznik wokół szyi i zaciśnij go zębami tak, aby obciążenie pociągnęło głowę w przeciwnym kierunku do trenowanego mięśnia.

Taka pozycja wyjściowa będzie również biernie wywoływać zgięcie głowy, co mocniej zaangażuje pracę mięśni płatowatych do wyprostu, aby utrzymać ją w pozycji neutralnej.

(2) Ruch zacznij od uniesienia brody, którą chcesz utrzymywać przez cały zakres.

(3) Następnie wykonaj rotację głowy w stronę trenowanego mięśnia, przeciwko oporowi wyciągu.

Ćwiczenia ból z tyłu głowy

Uniesienie brody spowoduje rozciągnięcie innego silnego rotatora szyi mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego.

Ustawiony jest on wtedy w częściowej niewydolności pasywnej, czyli w stanie, w którym zdolność jednostek kurczliwych do generowania siły jest znacznie ograniczona przez ich rozciągnięcie.

Mięsień płatowaty głowy ma największą zdolność do generowania siły rotacji górnego odcinka kręgosłupa szyjnego w rozciągnięciu, co w porównaniu do innych mięśni jest rzadkim zjawiskiem. Z tego powodu na początku każdego ruchu wykonaj aktywną pauzę.

Ciekawostką jest fakt, że właśnie w tym odcinku, zwłaszcza pomiędzy atlasem
a obrotnikiem dzięki ich specyficznej budowie zachodzi ponad 60% rotacji całego kręgosłupa szyjnego.

Pokrywa się to z największą zdolnością do generowania siły przez mięsień płatowaty głowy w tym konkretnym segmencie.

Dowiedz się więcej:

  • Chcesz poznać inne przyczyny bólu głowy? Ten wpis o mięśniu czworobocznym grzbietu może Ci w tym pomóc.

Literatura

Ackland, D. C., Merritt, J. S., & Pandy, M. G. (2011). Moment arms of the human neck muscles in flexion, bending and rotation.Brumpt, E., Aubry, S., Vuillier, F., & Tatu, L. (2021). Anatomo-sonographic identification of the longissimus capitis and splenius cervicis muscles: principles for possible application to ultrasound-guided botulinum toxin injections in cervical dystonia.Camp, A. J., Gu, C., Cushing, S. L., Gordon, K. A., & Corneil, B. D. (2017). Splenius capitis is a reliable target for measuring cervical vestibular evoked myogenic potentials in adults.Elliott, J. M., Cornwall, J., Kennedy, E., Abbott, R., & Crawford, R. J. (2018). Towards defining muscular regions of interest from axial magnetic resonance imaging with anatomical cross-reference: part II - cervical spine musculature.Fernández-de-Las-Peñas, C., Bueno, A., Ferrando, J., Elliott, J. M., Cuadrado, M. L., & Pareja, J. A. (2007). Magnetic resonance imaging study of the morphometry of cervical extensor muscles in chronic tension-type headache.Kamibayashi, L. K., & Richmond, F. J. (1998). Morphometry of human neck muscles.Kang, J., Chen, G., Zhai, X., & He, X. (2019). In vivo three-dimensional kinematics of the cervical spine during maximal active head rotation.Kwon, H. J., Yang, H. M., & Won, S. Y. (2020). Intramuscular innervation patterns of the splenius capitis and splenius cervicis and their clinical implications for botulinum toxin injections.Lang, J., Jr, & Samii, A. (1991). Retrosigmoidal approach to the posterior cranial fossa. An anatomical study.Soltani, A. R., Kallinen, M., Mälkiä, E., & Vihko, V. (1996). Ultrasonography of the neck splenius capitis muscle. Investigation in a group of young healthy women.Takebe, K., Vitti, M., & Basmajian, J. V. (1974). The functions of semispinalis capitis and splenius capitis muscles: an electromyographic study.Vasavada, A. N., Li, S., & Delp, S. L. (1998). Influence of Muscle Morphometry and Moment Arms on the Moment-Generating Capacity of Human Neck Muscles.