Przewlekły ból pleców - brzmi znajomo?
Być może utożsamiasz się z taką sytuacją?
- zmagasz się z uporczywym bólem pleców, ograniczającym Twoją sprawność
- odwiedzasz różnych specjalistów - od ortopedów przez fizjoterapeutów, po osteopatów i masażystów
- przechodzisz przez różne terapie, odczuwając (lub nie) krótkotrwałą ulgę, co coraz bardziej Cię przytłacza i powoduje że tracisz nadzieję, bo problem wciąż nie ustępuje
- myślisz, że musi być to coś poważnego, że tak długo trwa…
Jeżeli tak jest, to pewnie nie raz zdarzyło Ci się pomarzyć o magicznym leku, który od ręki pomógłby Ci w problemie i zdjął by ten ciężar z głowy.
Co prawda rzadko da się to zrobić trwale od ręki, ale z badań wiemy jakie są formy leczenia o największej skuteczności i najefektywniejsze kosztowo. W tym wpisie przyjrzymy się tym dla osób z przewlekłym bólem pleców, tzn. powyżej 3 msc.
Przewlekły ból pleców a medycyna oparta na dowodach
Warto odpowiedzieć sobie na pytanie, czy masz pewność, że leczenie, które stanowi trzon Twojej terapii jest tym o największej skuteczności? Bez tej wiedzy, ciężko będzie podjąć Ci świadomą decyzję, co do postępowania, które chcesz wybrać.
Istnieje tu coś takiego, jak EBM (ang. Evidence based medicine), czyli medycyna oparta na dowodach. Jest to model przetwarzania informacji, który może pomóc w tym, aby podjęta przez Ciebie interwencja była najskuteczniejsza i najwyższej jakości. Można spojrzeć na niego również z takiej perspektywy, gdzie dzięki niemu hamujesz zbyt pochopne podejmowanie decyzji, co do sposobu leczenia.
Polega to na tym, że zanim podejmiesz decyzje, chcesz żeby były wzięte pod uwagę wszystkie dostępne dowody - lepsze i gorsze. Jedne sposoby leczenia będą skuteczniejsze, inne mniej skuteczne. Dowody dostarczą również informację m.in. o przebiegu, konsekwencjach, częstotliwości występowania itd.
Idąc dalej, wszystko to powinno być zsyntezowane i ocenione przez specjalistę - w Twoim kontekście. Dostajesz tu konkretne informacje, dzięki którym masz jasność wyboru. Przykład, który pomoże to zobrazować. Mogłyby Ci zostać zaproponowane masaż oraz ćwiczenia, z informacją że oba są w stanie przynieść Ci ulgę w bólu, ale dodatkowo ćwiczenia pomagają Ci w odzyskaniu sprawności, zwiększeniu siły w plecach i wzmocnieniu tkanek.
Finalnie dochodzisz do miejsca, gdzie świadomie podejmujesz decyzję, dotyczącą tego w jaki sposób chcesz sobie pomóc.
W dużym skrócie - podejmując decyzję, wiesz, że wybrana przez Ciebie metoda leczenia jest poparta dowodami i wiesz, że będzie skuteczna w Twoim przypadku. Znasz wszelkie za i przeciw - korzyści i ryzyka, dzięki czemu świadomie podejmujesz się danego działania.
Przewlekły ból pleców - co robić?
Idąc dalej, powiedzmy sobie, jakie zaliczamy I rzędowe metody leczenia, właśnie w bólu pleców. Odnosząc się do pracy Foster i wsp. z 2018 roku, w przewlekłym bólu pleców wyróżniamy:
- pozostanie aktywnym, o którym więcej możesz posłuchać tutaj
- edukację, rozumianą jako przekazanie w uporządkowany sposób istotnych informacji o tym problemie, które pozwolą lepiej nim samozarządzać - czyli zarządzać objawami, leczeniem, fizycznymi i psychospołecznymi konsekwencjami
- ćwiczenia, o których wpływie możesz posłuchać tutaj
- oraz terapia poznawczo-behawioralna, której założeniem w kontekście bólu pleców jest głównie identyfikacja nie pomocnych myśli i przekonań, które mogą potęgować problem. Więcej na ten temat, w tych odcinkach 👉https://youtu.be/xQG0O4eLzoI 👉https://youtu.be/HKGyjFPf438
Całkiem możliwe, że zaczynasz dostrzegać pewną zależność w tych zaleceniach, jako I rzędowych, i tych, które się do nich nie zaliczają. Jak widzisz nie ma tam masaży, manipulacji kręgosłupa, czy chociażby leków przeciwbólowych.
Przewlekły ból pleców - aktywnie czy pasywnie?
Wszystkie te I rzędowe zalecenia, są tzw. aktywnymi formami terapii. Co to oznacza?
Otóż terapie możemy podzielić na aktywne i pasywne. Aktywna to taka, która doprowadza Cię do miejsca, w którym dysponujesz umiejętnościami i wiedzą, pozwalającymi Ci kontrolować swój problem. Rozumiesz go i wiesz jak z nim postępować - innymi słowy posiadasz zdolność samozarządzania nim.
Pasywną terapię możemy krótko opisać jako coś przeciwnego, tak więc przede wszystkim taką, w której nie bierzesz aktywnego udziału. Nie kontrolujesz tego co się dzieje i podlegasz tylko czynnikom zewnętrznym, na które nie masz wpływu. Przykładem takiej terapii może być chociażby masaż czy manipulacje kręgosłupa. Warto wspomnieć, że pasywne metody mogą pomóc w natychmiastowym złagodzeniu bólu, ale to aktywne leczenie utrzymuje nas w pełnej sprawności przez długi czas.
Biorąc to wszystko pod uwagę, warto podkreślić, że jeżeli postrzegasz pozbycie się problemu w taki sposób, że to specjalista weźmie go na swoje barki i to on jest za to odpowiedzialny - możesz na tym wiele stracić.
Im szybciej zrozumiesz, że główną osobą odpowiedzialną za Twój ból pleców jesteś Ty sam lub Ty sama i wdrożysz w życie I rzędowe metody leczenia, które wspomnieliśmy przed chwilą - tym więcej zyskasz i szybciej zapanujesz nad tym problemem.
Tak jak powiedzieliśmy sobie wcześniej, rolą specjalisty jest tu przede wszystkim znajomość aktualnej literatury, umiejętność jej syntezy i przedstawienia Ci w taki sposób, aby samodzielnie podjąć świadomą i najlepszą dla Ciebie decyzję - zgodną z Twoimi wartościami. Jeżeli taka decyzja jest podejmowana za Ciebie, bez przedstawienia szerszego kontekstu, to skłania to do refleksji.
Przewlekły ból pleców - problemy
Warto się tu na chwile zatrzymać i powiedzieć sobie, że występowanie takich problemów nie wydaje się być niczym dziwnym z uwagi na to, że w skali globalnej istnieją duże rozbieżności między popartym dowodami postępowaniem a praktyką.
Mówią nam o tym chociażby te dane, gdzie:
- Mniej niż 20% pacjentów z bólem pleców otrzymało od lekarza rodzinnego informacje i porady oparte na dowodach naukowych.
- Czy również to, że w pracy badającej odpowiedzi 1361 fizjoterapeutów pracujących w Niemczech, zgodność z wytycznymi w całym procesie leczenia bólu pleców wynosiła 38%.
To tylko przykłady, więcej na ten temat możesz dowiedzieć się z tego wpisu na blogu.
Przewlekły ból pleców - podsumowanie
Podsumowując:
- Jeżeli zmagasz się z bólem pleców powyżej 3 miesięcy, warto aby podejmowana przez Ciebie decyzja co do leczenia była świadoma i przemyślana.
- I rzędowe metody leczenia to coś, co w tym wypadku głównie powinno się wziąć pod uwagę.
- Aktywne uczestnictwo w Twojej własnej rehabilitacji, to klucz do przejęcia kontroli nad problemem.
Przekonali się o tym już wszyscy członkowie HediUp, gdzie pomagamy właśnie w taki sposób. Kilka przykładowych historii możesz zobaczyć na naszej stronie, klikając w “Opinie”.