Jak myśleć o bólu pleców - wstęp
Istnieje wiele badań, potwierdzających to, jak nasze myśli mogą wpływać na doświadczenia bólowe, np. ból pleców. Warto w tym celu dodatkowo wiedzieć, jak w ogóle dochodzi do naszych myśli. Aby lepiej to zrozumieć, możemy posłużyć się systemem pierwszym oraz drugim, Daniela Kahnemana.
Daniel Kahnemann to psycholog i ekonomista, którego badania prowadzone w obu tych dziedzinach zaowocowały szeregiem ważnych publikacji. Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie ekonomii uhonorowany został Nagrodą Nobla w 2002 roku. To na czym my się skupimy, to jego książka “Myślenie szybkie i wolne”.
Powiedzieliśmy sobie przed chwilą o systemie pierwszym i drugim - a teraz o myśleniu szybkim i wolnym. Jak łączą się ze sobą te określenia?
Jak myśleć o bólu pleców - system 1 i 2
Otóż Kahneman wykazał, że nasz mózg ma dwa systemy operacyjne, które nazwał systemem pierwszym i drugim. Chcąc je scharakteryzować, chodzi o to, że system pierwszy działa automatycznie, intuicyjnie i mimowolnie. Tak więc nasze myślenie w tym systemie jest szybkie i nie sprawia nam większego kłopotu.
Drugi system, w przeciwieństwie do pierwszego jest bardzo wolny, obejmuje świadome, kontrolowane i racjonalne myślenie. Wymaga od nas analizy i głębszego zastanowienia się.
Możemy porównać te dwa systemy do dwóch rodzajów osobowości - pierwsza osoba jest bardzo wyrywna, ciągle gada, nigdy nie pomyśli zanim coś powie. Druga osoba zaś nie wychyla się przed szereg i mimo że wie dużo na dany temat, to i tak jest powściągliwa.
To co bardzo ciekawe i ważne, to że system pierwszy odpowiada za około 98% naszych myśli w ciągu dnia, gdzie pozostałe 2% to wkład systemu drugiego.
O ile w większości błahych sytuacji nie ma z tym problemu, to pojawia się on, gdy dochodzi do takich, które są dla nas ważne i mają na nas realny wpływ, jak np. ból.
Błahe sytuacje, czyli np. zrobienie kroku w prawo lub lewo podczas spaceru, decyzja czy skorzystam z widny czy ze schodów, lub rozwiązanie równania 2+2. Raczej nie trzeba w takich sytuacjach za dużo myśleć. I dobrze, bo gdybyśmy mieli świadomie analizować takie “problemy”, nasz mózg by zwariował. Tym bardziej wiedząc, że w ciągu dnia przetwarzamy około 35 tysięcy takich decyzji.
Tak więc system pierwszy odciąża nasz system drugi. Zajmuje się mniej istotnymi zadaniami, zamieniając je w procedury autopilota. Ustala priorytety wszystkiego, co wydaje się istotne, i filtruje resztę, idąc na skróty. Te skróty są również nazywane heurystykami.
Jak myśleć o bólu pleców - heurystyki
Heurystyki dzielą się na różne rodzaje, jednak te, na których nam głównie zależy w tym temacie, to “heurystyki wydawania sądów”. Inaczej mówiąc, są to uproszczone reguły wnioskowania. Jako ludzie, automatycznie i bezwiednie posługujemy się nimi, aby wydawać szybkie sądy. Stosowanie heurystyk prowadzi często do błędów poznawczych, o których więcej w dalszej części tekstu.
Przykład takiej heurystyki w bólu pleców to chociażby to, że “gdy coś mnie boli, to na pewno jest to uszkodzone” lub inne, które znajdziesz poniżej.
Jak NIE myśleć o bólu pleców
Tak jak powiedzieliśmy sobie wcześniej - problem pojawia się gdy zaczynamy myśleć o bólu za pomocą systemu pierwszego. Można powiedzieć, że nadawany jest mu wtedy błahy kontekst, gdzie wiemy, jak złożony jest to problem, wymagający analizy i zrozumienia mechanizmów, które nim sterują. Podczas bólu pleców, w praktyce może to wyglądać następująco:
“Schyliłem się, zabolało mnie - to znaczy że schylanie się jest złe, nie można się zginać w kręgosłupie - od teraz muszę unikać tego ruchu.”
“Czasami coś mi klika w kręgosłupie - to pewnie dlatego mnie tam boli.”
“Mam wklęsłe plecy, tyłek mi odstaje, to ta wada postawy, to na pewno dlatego mnie boli.”
Tak więc w dużym skrócie - takie myślenie nie jest oparte na racjonalnych informacjach, a bardziej na skrótach myślowych systemu pierwszego. Warto tu wspomnieć o błędach poznawczych, czyli sposobach nieracjonalnego myślenia, które mają wpływ na nasze postawy, emocje, zachowania. Jeżeli ciekawi Cię, dlaczego te przykłady NIE SĄ powodem bólu pleców, sprawdź osobne odcinki o tym, linki poniżej.
👉Zgięcie w plecach - https://youtu.be/HuOLhfiNydY
👉Klikanie w plecach - https://youtu.be/BGWVx2pt-TY
👉Przodopochylenie miednicy - https://youtu.be/Q_PeDefBlPc https://youtu.be/4dclSiQXwBc https://youtu.be/fYnTUanpKT8
System 1 i 2 - przykład działania
Dla lepszego zrozumienia, weźmy sobie za inny przykład błędu poznawczego, coś bardziej codziennego, np. rozmowę rekrutacyjną. Ty jesteś pracodawcą i przeprowadzasz rozmowę. Osoba wchodzi do pokoju, a Twój system pierwszy dokonuje szybkiej i nieświadomej oceny. Prowadzi to do pewnych uprzedzeń w Twoim osądzie.
Ta osoba jest do Ciebie podobna? Twój system pierwszy automatycznie bardziej ją lubi - błąd lubienia. Osoba ta nosi okulary? System pierwszy myśli, że jest bardziej inteligentna - błąd stereotypowy. I tak dalej.
Wszystko dzieje się bardzo szybko. Twój system pierwszy wysłał te sugestie do systemu drugiego, a Ty nawet tego nie zauważasz. System drugi zamienia je w przekonania. W dalszej części rozmowy, system drugi szuka potwierdzenia tych sugestii.
Jak myśleć o bólu pleców - podsumowanie
W skrócie, nasz mózg po prostu uwielbia spójność. Zmniejsza przez to nasz stres psychiczny lub przeciążenie poznawcze. I proszę bardzo. Opierasz swój ostateczny osąd na dwóch systemach operacyjnych swojego mózgu. Wspomagany przez heurystykę i zniekształcony przez błąd poznawczy. Nie dziwią więc wtedy mity, które powstają wokół przyczyn bólu pleców, których przykłady podaliśmy sobie powyżej.
Na zakończenie, możemy powiedzieć sobie, że w większości sytuacji, jesteśmy bardziej irracjonalni, niż racjonalni. O ile są sytuację, gdzie to się sprawdza, to w przypadku bólu pleców, rozsądniejszym wydaje się większe korzystanie z systemu drugiego, poddawanie wątpliwości tego, w co wierzymy, i opieranie się na tym co udowodnione i sprawdzone.